پيشروي طالبان در استان‌هاي شمالي افغانستان

مقامات محلي افغانستان در شمال افغانستان مدعي‌اند، طالبان قصد پيشروي و تصرف برخي از شهرستان‌ها و فرمانداري‌ها را دارند و برخلاف گذشته كه بيشتر عمليات ايذايي مي‌كرده و جنگ فرسايشي را دنبال مي‌كردند، اكنون به دنبال تصرف جغرافيا و تحكيم موقعيت‌هاي خود هستند. در همين راستا برخي رسانه‌ها با برخي مقامات محلي گفتگو كرده‌اند. به گفته «رضا رضایی» سخنگوی تیپ 209 ارتش ملی افغانستان که در شمال این کشور مستقر است، از روز 11 خرداد 95 درگیری سنگینی در منطقه «غورماچ» در جريان بوده كه در اثر اين درگيري‌ها چندین شبه‌نظامی کشته شدند و نیروهای امنیتی نیز تا به حال تلفات زیادی داشته‌اند. فرمانداری‌های «قیصر»، «دولت آباد» و «خواجه سبز پوش» نیز مورد حمله طالبان قرار گرفته و بزرگراه «اندخوی- میمنه» بسته شده است. پست امنیتی در خواجه سبز پوش که دو روستا در منطقه دارد، مورد حمله شبه‌نظامیان قرار گرفته است. 18 روستا در فرمانداری‌ قیصر در حال حاضر تحت کنترل شبه‌نظامیان است و طالبان همچنین حضور پررنگی در فرمانداری‌ «پشتون کوت» دارند.

«طاهر رحمانی»، رئیس شورای ولایتی فاریاب نيز، گفته‌های رضایی را تائید کرده و در این زمینه مي‌گويد: مبارزه شدیدی در فرمانداری‌ «پشتون کوت» در حال انجام است و شبه‌نظامیان به میمنه مرکز استان، نزدیک‌تر شده‌اند. هم‌چنين «جاوید بدر»، سخنگوی استاندار فاریاب اظهار داشت: درگیری نزدیک میمنه صورت گرفته است و بدون تقویت این شهر توسط نیروهای دولتی سقوط خواهد کرد. شبه‌نظامیان، شاهراه شرقی از میمنه به «شبرغان» مرکز ولایت جوزجان را مسدود نموده‌اند. بیشتر شبه‌نظامیان در فاریاب از آسیای مرکزی و از میان ترکمن‌ها، ازبک‌ها، تاجیک‌ها هستند.

به اعتقاد مقامات افغانستان، شبه‌نظامیان، برخی مناطق مجاور به مرز ترکمنستان را تحت کنترل خود گرفته‌اند. مشکلات امنیتی در شمال غرب افغانستان با وجود سفر مكرر «عبدالرشید دوستم»، ژنرال سابق و معاون رئیس جمهور افغانستان به منطقه، همچنان ادامه دارد. ژنرال دوستم از تابستان سال 2015  حداقل چهار حمله را علیه شبه‌نظامیان در شمال غرب افغانستان رهبری نموده است. نیروهای وی شبه‌نظامیان را در بسیاری از مناطق تعقیب نمودند، اما زمانی که دوستم  از این منطقه خارج شده، حرکات شبه‌نظامیان دوباره از سر گرفته شده است.

واقعيت اينست كه با گذشت چند ماه از عمليات طالبان در «قندوز» و تصرف این شهر توسط این گروه که مدت زیادی نیز حاکمیت آنها بر این شهر طول نکشید، خبرهای ضد و نقیضی از حضور چندين هزار نفر از گروه‌های افراطی در شمال افغانستان به گوش می‌رسد. برخی از منابع خبری ضمن تاييد اظهارات مقامات محلي استان فارياب، حضور این گروه‌ها را حدود 10 هزار نفر و بیشتر عنوان می‌کنند. آنچه كه  مهم است این که امنیت این مناطق با چالش جدي مواجه شده است و طي سه سال گذشته كه استان‌هاي شمالي افغانستان جزو مناطق آرام و نسبتا صلح‌آمیز این کشور بود، به يكباره به مامن گروه‌هاي تروريستي و جريان‌هاي افراطي تبديل شده و به نوعي امنيت اين مناطق در حال وخامت است. بويژه كه امنيت اين مناطق برای دولت‌های کشورهای آسیای مرکزی که از بی‌ثباتی همسایگان خود در نتیجه مشکلات افغانستان هراس داشتند، وضعیت مطلوبی محسوب می‌شد. اما در سال جاري در تمام 8 ولایت افغانستان (بدخشان، تخار، قندوز، سمنگان، جوزجان، فارياب، بادغيس و حتي بلخ) و هم‌مرز با آسیای مرکزی درگیری‌ها وجود دارد و در برخي مناطق كانون‌هاي درگيري در حال گسترش است. به هر حال نزدیک به دو دهه است که چنین خشونت‌های گسترده‌ای در مرز جنوبی آسیای مرکزی در جریان می‌باشد و بيم گسترش تروريسم به آسياي مركزي دولت‌هاي اين منطقه را نگران كرده است، بويژه كه زمزمه گسترش داعش در آسياي مركزي نيز به گوش مي‌رسد.. بررسی موقعیت این مناطق و گزارش‌هاي ميداني، نشان از پيشروي‌هاي طالبان در شمال افغانستان دارد و بدون شك كشته شدن ملا اختر منصور و پيچيده شدن مذاكرات صلح، بر روند ناامني‌ها در اين كشور افزوده خواهد شد.

اسماعيل باقري